လေးကြိမ်မြောက် အာဏာသိမ်းမှု (သို.) နွေဦးတော်လှန်ရေး

 

(၁) ပထမဆုံးအကြိမ် - ၁၉၅၈ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ

၁၉၅၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ၌ ပထမဆုံးအကြိမ် အာဏာသိမ်းခြင်းကို ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နေဝင်း က အဓိက ဦးစီးပြီး ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အိမ်စောင့်အစိုးရကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ၁၉၅၈ စက်တင်ဘာလ မှ ၁၉၆၀ ဧပြီလ အထိ (၁၈) လတာ ထိန်းသိမ်းခဲ့သည်။ အကြောင်းပြချက်အနေဖြင်. ဖဆပလ ပါတီအတွင်းတွင် အကွဲအပြဲ တွေ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၏ အားနည်းချက်ကြောင့် ပြည်နယ် ခွဲထွက်ရေး ဖြစ်ရပ်များ ပေါ်ပေါက်လာသည်ကြောင်း သိရသည်။
https://ispmyanmarpeacedesk.com/cool_timeline/

 
(၂) ဒုတိယအကြိမ် - ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ

ဒုတိယအကြိမ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုအား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နေဝင်းကပဲ အဓိကဦးစီးပြီး ၁၉၆၂ ခုနှစ်၊ မတ်လ (၂) ရက်နေ့တွင် ဆောင်ရွက် ခဲ့ပြီးနောက် တော်လှန်ရေး ကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းကာ တိုင်းပြည်အာဏာ ထိန်းချုပ်လို့ (၁၂) နှစ်တာ အုပ်ချုပ် ခဲ့သည်။ အကြောင်းပြချက်အနေဖြင်. ထိုအချိန်က အစိုးရအနေဖြင်. ဗုဒ္ဓဘာသာအား နိုင်ငံတော် ဘာသာအဖြစ် ပြဌာန်း ကြေညာအပြီးမှာ ဘာသာရေး အဓိကရုဏ်းတွေ ဖြစ်ပေါ်ကာ တိုင်းရင်းသား အများစု တောခို၊ ရှမ်းပြည်နယ် ကလည်း ခွဲထွက်ဖို့ ကြိုးပမ်းသည်. ကိစ္စရပ်များ ပေါ်ပေါက်လာသည်ဟု သိရသည်။

ထိုမှတဆင်. မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ ဖွဲ့စည်းပြီး တစ်ပါတီ စနစ်ဖြင်. နိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်ကာ  တစ်ပါတီစနစ်ဖြင်. နောက်ထပ် ၁၄ နှစ်တာခရီး ဆက်လက်မောင်းနှင်လျှက် "၈၈" အရေးတော်ပုံ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။

(၃) တတိယအကြိမ် - ၁၉၈၈ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ

ဦးနေဝင်း၏ နောက်ကွယ်မှ ထိန်းချုပ်မှုဖြင်. ဗိုလ်ချုပ်ကြီး စောမောင် ဦးဆောင်ပြီး ၁၉၈၈ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ (၁၈) ရက်၌ တတိယအကြိမ် စစ်အာဏာသိမ်း ခဲ့သည်။ အကြောင်းပြချက်ကတော့ ဆန္ဒပြ ဆူပူအကြမ်းဖက်သူများ၏ မင်းမဲ့စရိုက် ဆန်ဆန် လူအချင်းချင်း သတ်ဖြတ်မှုကို ဥပဒေ အထိန်းအကွပ်မဲ့ ဖြစ်နေလို့ ဟု ဆိုပါသည်။

၁၉၈၈ မှာတော့ နိုင်ငံ.သမိုင်းမှာ ဖျောက်ဖျက်မရတဲ့ သမိုင်းကြောင်းအဖြစ် ထင်ကျန်ရစ်ပြီး အာဏာသိမ်းမှု ၏ နောက်ဆက်တွဲ ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်. အစိုးရ အရပ်ရပ်သည်လည်း အရင် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ပြန်လည် အသက် သွင်းခြင်း ဖြစ်သည်ဟု နိုင်ငံရေးကျွမ်းကျင်သူ အများစု သုံးသပ်ကြသည်။

(၄) စတုတ္ထအကြိမ် - ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှုသည် မြန်မာ.သမိုင်း၌ တကြိမ်တခါမှ မကြားဖူးခဲ့တဲ့ ကလေး၊ လူငယ်၊လှည်းနေလှေအောင်း မြင်းဇောင်းမကျန် ၊ အလုပ်သမား၊ အနုပညာရှင်, အတတ်ပညာရှင် မကျန်၊  ရွေးကောက်ပွဲမဲစာရင်း ကွာဟမှုပေါ်မူ အကြောင်းပြပြီး စစ်အာဏာရှင်၏ အာဏာသိမ်းမှုကို ယနေ.ထိ နေ.စဥ်ရက်ဆက် ဖီဆန်နေခြင်း ဖြစ်သည်။

ဤ စစ်အာဏာသိမ်းမှု နှစ်ပေါင်း ၃၃ နှစ် အကြာ၌ တကြော.ပြန် ထပ်မံပေါ်ပေါက် လာသည်. နွေဦးတော်လှန်ရေး အရှိန်အဟုတ်သည် ကောက်ရိုးမီး ထလောင်ခြင်းမျိုးမဟုတ် မီးသွေးမီး မှ ဂတ်စ်မီးထက် အဆပေါင်းတရာ မက အရှိန်ပြင်းပြီး စစ်အာဏာရှင်များ၏ မာကျောခက်ထန် ရိုင်းစိုင်းသည်. နှလုံးသားကို ထုဆစ်အရည်ပျော် စေမည်. နေမင်းကြီး အစင်းတထောင်ထက် ပူလောင်စေမည်. တော်လှန်ရေးကြီး ဖြစ်ပေသည်။